Ommoord is in de jaren zestig ontstaan. Het gebied waar vanaf 1965 een woonwijk verrees, heeft een lange voorgeschiedenis. De naam Ommoord is waarschijnlijk ontstaan uit Ouwe Moor, = oud moeras. In 1300 is er al sprake van het Ouwemoorse Meertje. 

Ommoord kenmerkt zich door veel groen en een open ruimtelijke opzet. Wethouder mr. H. Bavinck sloeg op 29 december 1965 de eerste paal voor de Kellogg ERA-flat de grond in, de start voor een wijk die uiteindelijk 12.500 woningen zou gaan tellen.

In de jaren ’70 stond Ommoord aan de vooravond van innovatie op het gebied van gezondheidszorg en gemeenschapsontwikkeling. Het gezondheidscentrum dat in 1973 werd geopend, bood een uitgebreid scala aan diensten, van huisartsenzorg tot gespecialiseerde zorg. Deze vooruitstrevende aanpak, gecombineerd met betrokkenheid van de gemeenschap, zette een nieuwe standaard voor de levering van gezondheidszorg.

Naast de gezondheidszorg richtte Ommoord zich op het opbouwen van een sterke gemeenschap. De bouw van scholen, recreatieve voorzieningen zoals zwembaden en gemeenschapscentra bevorderde een levendige en ondersteunende omgeving. Door de jaren heen is Ommoord uitgegroeid tot een bloeiende wijk, die de behoeften van haar bewoners combineert met een toewijding aan duurzaamheid en innovatie.  

Op de plek waar nu Metrostation “Romeynshof” ligt (metrobaan ligt van links naar rechts op de foto), zag mevrouw Lems in 1969 vanaf de 12e etage van de ERA Kelloggflat een deel van de nu verdwenen Ommoordseweg. Het vrachtwagenbedrijf van gebroeders de Heer in het midden met daarachter acht arbeidershuisjes. Rechts, bruin met wit dak, het tijdelijke postkantoor en verder rechts de hulpkerk. Op de achtergrond de ERA-flat aan de Hammarskjöldplaats met daarachter de torenflat Söderblomplaats in aanbouw. Rechts daarvan de ERA- en knikflat aan de Albert Schweitzerplaats.

De artsen onderbrengen in een pand met ondersteuning van wijkverpleegsters, maatschappelijk werkers, verloskundigen en fysiotherapeuten, brengt meer efficiency met zich mee. Meer tijd dus voor de patiënt, wetenschappelijk onderzoek en betere hulpmiddelen. Het pand wordt ingericht met vijf spreek- en onderzoekkamers, laboratorium, vergaderkamer en receptie. Aan de gemeenteraad is een krediet gevraagd van 2.864.000 gulden (is ca 1.3 miljoen euro). De tweede ‘hoofdbewoner’ is de GGD, deze zal ook het gebouw exploiteren. De huisartsen gaan huur betalen.Open Dag en opening Wijkgezondheidscentrum.

Begin december 1972 heeft een groot aantal Ommoorders de kans gegrepen om op informele wijze kennis te maken en vertrouwd te raken met het gloednieuwe Wijkgezondheidscentrum aan de Briandplaats. De officiële opening door Wethouder van Volksgezondheid, de heer G.Z. de Vos, is op 4 januari 1973. Hij ziet het centrum ‘als symbool voor de groeiende samenwerking tussen tal van medische diensten in Rotterdam. Hier in Ommoord zijn het trendsetters’. De Gemeente Rotterdam gaat als eerste in Nederland beginnen om huisartsen in dienst te nemen als ambtenaar. Als dit experiment doorgaat dan zullen huisartsen, fysiotherapeuten, vroedvrouwen en stafmedewerkers van de groepspraktijk een aanstelling krijgen als ambtenaar.Het is even wennen

Dokter Bakker zegt in het Vrije Volk van december 1973 dat hij verdraaid goed weet dat er een aantal patiënten minder tevreden is. Volgens hem is een groot deel van de klachten terug brengen tot een communicatiestoornis. Verschillende mensen zijn blijkbaar niet op de hoogte van de andere uitgangspunten van een groepspraktijk. De patiënt dient zelfstandiger te zijn, de dokter komt niet meer voor elk wissewasje. Het ligt ook aan de jonge groeiende wijk, er komen voortdurend nieuwe mensen bij die dan niets weten van de nieuwe situatie. De doktersassistentes schermen de dokters ook een beetje af zodat hij meer tijd heeft voor onderzoek. Bakker: “Ik geloof dat de meeste klachten komen van mensen die je nog steeds als ‘lijfarts’ beschouwen.” En: “Mijn ervaring is dat de klachten en agressie afgenomen zijn. Als ik het vergelijk met een jaar of vijf geleden, toen was hier veel meer onrust over het ontbreken van winkels en openbaar vervoer. Mijn conclusie na een jaar: ik kan me niet voorstellen dat ik nog op een andere manier kan werken”

November 1969, was er groepsbespreking waaraan artsen, wijkverpleegsters en maatschappelijk werkers deelnemen Spartelen in Ommoord!

‘Het is weer voorbij die mooie zomer, die zomer die begon zowat in mei…’

Zo begon de bekende ‘zomer-hit-song’ van Gerard Cox uit de jaren ’70 van de vorige eeuw. Na net zo’n mooie warme zomer als die van 2018. Heeft u ook zo verlangd naar een zwembad in Ommoord met die lange hete dagen?

Vroeger was er een bescheiden zwembad aan de Dawesweg.

De eerste plannen en veel overleg

Al snel nadat bewoners zich vestigden in Ommoord in 1967 werden plannen gemaakt voor recreatieve voorzieningen. De dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam hoopte in 1971 krediet beschikbaar te krijgen voor o.a. sportvelden, tennisbanen, speeltuinen en een zwembad. Streefdatum voor deze voorzieningen was 1975. Uit een enquête onder 1750 Ommoorders bleek dat 1100 bewoners een zwembad midden in de wijk prefereerden boven een zwembad aan de rand van de wijk.

Het bouwen is begonnen

Tegen het einde van 1974 begon de bouw van een onoverdekt zwembad aan de Dawesweg. Voltooiing mei 1975. De kosten van het bad werden begroot op fl. 650.000,-. De helft werd door het rijk gesubsidieerd als onderdeel van het experimenteel welzijnsbeleid. Het Ministerie van CRM (momenteel het Ministerie van VWS) heeft in 1971 een bedrag van 3 miljoen gulden ter beschikking gesteld. Dat bedrag, waarvoor inmiddels o.a. het communicatiecentrum en een aantal speeltuintjes waren gerealiseerd, werd toegekend op voorwaarde dat de gemeente Rotterdam eenzelfde bedrag zou bijdragen en dat wijkbewoners nauw betrokken zouden worden bij de plannen. Andere projecten waren een kinderboerderij, een jeugdcentrum en een kinderdagverblijf. Het zwembad werd gebouwd van geprefabriceerde elementen en had een bassin van 25 bij 12,5 meter met warmwatervoorziening. Daarnaast kleedhokjes en een ligweide van 25 bij 25 meter. Om geluidshinder tegen te gaan was enkele jaren eerder op het terrein beplanting aangebracht. Voor de afrastering was fl. 45.000,- nodig.Waar ging het mis?

Het zwem- en sportcomplex in Zevenkamp dat in augustus 1982 geopend zou worden, kampte in 1981 al met een begrotingstekort. De deelgemeente Prins Alexander worstelde met flinke bezuinigingen. Het was zelfs zo erg dat het gemeentelijk instructiebad aan het Barbarakruid (overdekt zwembad) moest sluiten. Dit leverde een besparing op van fl. 175.810,-. Zwemverenigingen en het schoolzwemmen kwamen in de problemen en moetsen uitwijken naar ander badwater. Als dan ook nog blijkt dat het openlucht zwembad aan de Dawesweg slecht wordt bezocht, is sluiting onvermijdelijk. Dit leverde een besparing op van twee ton.

Een nieuwe start in Ommoord 

De wijk kende vooral:

• Jonge gezinnen: De eerste bewoners van Ommoord waren over het algemeen jonge gezinnen die op zoek waren naar een nieuwe start en meer ruimte. Ze hadden vaak een progressieve instelling en waren bereid om de uitdagingen van het wonen in een nieuwe wijk aan te gaan.
• Gemeenschapszin: Deze pioniers waren vaak sterk betrokken bij de ontwikkeling van hun nieuwe buurt. Ze organiseerden buurtfeesten, richtten verenigingen op en werkten samen aan de inrichting van de openbare ruimte.

Sociale cohesie: Een dynamisch begrip

• Factoren die de sociale cohesie beïnvloedden:

  • Woningtype: De opzet van de wijk met veel hoogbouw kan zowel positief als negatief hebben bijgedragen aan de sociale cohesie.
  • Voorzieningen: De aanwezigheid van voorzieningen zoals scholen, winkels en buurtcentra heeft een belangrijke rol gespeeld.
  • Gemeenschapsactiviteiten: Buurtfeesten, sportverenigingen en andere activiteiten hebben bijgedragen aan de sociale verbondenheid.
  • Beleid van de gemeente: Het beleid van de gemeente op het gebied van wonen, zorg en welzijn heeft invloed gehad op de sociale cohesie.
  • Veranderingen in de samenleving: Maatschappelijke ontwikkelingen zoals individualisering en globalisering hebben ook hun impact gehad.

• Ontwikkeling van de sociale cohesie door de jaren heen:

  • Beginjaren: In de beginjaren was er vaak een sterke gemeenschapszin onder de bewoners.
  • Jaren ’80 en ’90: Met de toename van de bevolkingsdichtheid en de diversiteit van de bevolking nam de sociale cohesie mogelijk af.
  • Recente ontwikkelingen: In de afgelopen jaren zijn er weer nieuwe initiatieven ontstaan om de sociale cohesie te versterken, zoals buurttuinen en buurtcafés.

Ommoord in de jaren ’80 en ’90: Een wijk in beweging

Laten we eens duiken in het verhaal van Ommoord in de jaren ’80 en ’90. Deze periode was cruciaal voor de ontwikkeling van de wijk en legde de basis voor het Ommoord dat we vandaag kennen.

De jaren ’80: Groei en uitdagingen

• Uitbreiding: In de jaren ’80 groeide Ommoord verder. Nieuwe wijken werden gebouwd, waardoor de bevolkingssamenstelling steeds diverser werd.
• Jeugdcultuur: Net als in veel andere Nederlandse wijken ontstond er in Ommoord een levendige jeugdcultuur. Er waren hangplekken, er werden bands gevormd en er waren regelmatig feesten.
• Sociale problemen: Naast de positieve ontwikkelingen kampte Ommoord ook met sociale problemen. Denk aan jeugdwerkloosheid, vandalisme en kleine criminaliteit.

De jaren ’90: Verandering en vernieuwing

• Veranderende samenleving: De jaren ’90 waren een periode van grote veranderingen in de Nederlandse samenleving. Deze veranderingen hadden ook hun weerslag op Ommoord.
• Focus op veiligheid: Er kwam meer aandacht voor veiligheid in de wijk. Er werden buurtpreventieteams opgericht en er werden maatregelen genomen om overlast tegen te gaan.
• Vernieuwing van de openbare ruimte: De openbare ruimte in Ommoord werd vernieuwd. Er kwamen nieuwe speeltuinen, sportvelden en groenvoorzieningen.
• Multiculturele samenleving: Ommoord werd steeds meer een multiculturele wijk. Dit bracht zowel uitdagingen als kansen met zich mee.

Een verhaal uit de jaren ’80

Stel je voor: het is een warme zomerdag in 1985. Een groepje tieners hangt rond bij het winkelcentrum Hesseplaats. Ze praten over muziek, school en hun dromen voor de toekomst. Ze zijn trots op hun wijk, maar voelen zich soms ook een beetje verloren. Ze willen graag iets betekenen voor Ommoord, maar weten niet goed hoe.

Een verhaal uit de jaren ’90

Het is 1995. Een groep buurtbewoners komt bijeen om te praten over de toekomst van hun wijk. Ze maken zich zorgen over de toenemende overlast en willen graag iets doen om hun buurt veiliger te maken. Samen besluiten ze een buurtpreventieteam op te richten.

Ommoord: Een wijk in ontwikkeling

Foto en bronnen via Riet en Engelfriet (Pinterest), OOM, https://historie.heidebes.nl/